بخش هفتم - هرمز و کیوان

هرمز

• هُرمُز بزرگترین و پنجمین سیاره در سامانهِ خورشیدی است. قُطرِ آن ۱۴۲۹۸۴ کیلومتر، بیش از ۱۱ برابرِ زمین است! کم‌وبیش یک دهمِ خورشید است! برای پُر کردنِ حجمِ این سیارهِ غول پیکر به بیش از ۱۰۰۰ زمین نیاز است!
   
• زمانی که از زمین نگاه می‌کنیم، این سیاره درخشان‌تر از بیشترِ ستاره‌ها دیده می‌شود و همواره پس از سیارهِ ناهید، هرمز دومین جسمِ درخشان در آسمانِ شبِ زمین است.
   
• میانگینِ دوریِ هرمز از خورشید ۷۷۸/۵۷۰/۰۰۰ کیلومتر است که برابر است با بیش از پنج برابرِ فاصلهِ زمین تا خورشید است.
   
• ستاره‌شناسانِ یونانی و رومی در زمان‌های گذشته این سیاره را به یاِد پادشاهِ خدایانِ خود «ژوپیتر» (Jupiter) نامیدند.
   
• تا به امروز ناسا شش ماهوارهِ پژوهشیِ بی‌سرنشین را به سوی این سیارهِ بزرگ و شگفت‌انگیز فرستاده است.

مدار و گردش

• مدارِ چرخشِ هرمز به گَردِ خورشید نیز همانندِ زمین بیضی‌شکل است و گِرد نیست. یک چرخشِ هرمز به گَردِ خورشید برابر با ۴۳۳۳ روزِ زمینی است که برابر با ۱۱.۸۶ سال می‌باشد.
   
• یک روز در سیارهِ هرمز برابر با ۹ ساعت و ۵۶ دقیقه در زمین می‌باشد. این زمان نشان می‌دهد که این غولِ گازیِ بزرگ با شتابِ بسیار به گَردِ خودش در چرخش است.
   
• دانشمندان نمی‌توانند زمانِ چرخش (Rotation period) درونِ این غولِ گازی را با تماشا کردنِ آن اندازه‌گیری کنند. اما هرمز پرتوهایی رادیویی از خود پراکنده می‌کند که از سوی تلسکوپ‌های زمینی نیز می‌توان آنها را شناسایی کرد، با بررسیِ این پرتوها زمان و شتابِ چرخشِ (Rotation velocity) هرمز به دست آمده است. این پرتوها با یک الگویِ پایدار در هر ۹ ساعت و ۵۶ دقیقه دوباره رخ می‌دهند.
   
• این شتابِ بالا برآمدگی‌هایی بر این سیاره در استوای آن و همچنین هموار شدن قطب‌های آن را پدید آورده است.
   
• قُطرِ هرمز از قطبِ شمال تا جنوبِ آن ۶۶.۸۵۶ کیلومتر و در استوا ۷۱.۴۹۲ کیلومتر است.